Sa trực tràng là hiện tượng khi niêm mạc trực tràng hoặc toàn bộ trực tràng thoát ra khỏi cơ thắt hậu môn và sa ra ngoài vị trí ban đầu. Đây cũng là bệnh lý hay gặp ở những người bị táo bón lâu năm và phụ nữ sau khi sinh con. Vậy nguyên nhân nào gây nên bệnh sa trực tràng, hãy cũng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Sa trực tràng là gì?

Sa trực tràng là tình trạng trực tràng chui ra ngoài lỗ hậu môn, có thể đoạn sa ra chỉ là lớp niêm mạc trực tràng, hay chỉ hậu môn, chỉ trực tràng, hoặc bao gồm tất cả các lớp của thành trực tràng, cả trực tràng và hậu môn sa ra ngoài. Vì vậy, sa trực tràng thường có hai dạng là sa một phần và sa toàn bộ.

Phân loại

• Sa niêm mạc hậu môn: Là chỉ có niêm mạc hậu môn bị sa ra ngoài, còn trực tràng tuy bị hậu môn kéo xuống nhưng vẫn nằm ở trong.
• Sa trực tràng: Đây là trường hợp chỉ có trực tràng sa ra ngoài, vì hậu môn vẫn ở vị trí cũ nên tạo thành một rãnh sâu hình tròn giữa trực tràng với hậu môn.
• Sa hậu môn trực tràng: Là khi trực tràng đã sa ra ngoài kéo theo cả hậu môn, khi đó không có rãnh giữa hậu môn và trực tràng nữa.

Bệnh sa trực tràng có rất nhiều nguyên nhân gây ra, thường là do một hay nhiều yếu tố tạo thành:

Nguyên nhân sa trực tràng ở trẻ em

• Ở trẻ nhỏ: Hay gặp nhất là sa trực tràng toàn bộ. Nguyên nhân là do các kích thích làm cho trẻ mót rặn nhiều như táo bón, tiêu chảy, ho gà, polyp trực tràng, đặc biệt dễ xảy ra ở trẻ yếu nếu bị co thắt hậu môn hoặc cơ nâng hậu môn yếu.
• Ở trẻ lớn: Thường chỉ sa một phần trực tràng hoặc niêm mạc trực tràng do cơ năng hậu môn khỏe hơn. Bên cạnh những nguyên nhân trên, sa trực tràng ở trẻ em còn có thể do mắc các bệnh lý như: fimosis, sỏi bàng quang.

Để biêt thêm về cách điều trị sa trực tràng hiệu quả mời click vào đây

Nguyên nhân do tăng áp lực trong ổ bụng

Người lớn mắc các bệnh lý như táo bón, kiết lỵ, polyp đại tràng, sỏi bàng quang, fimossis, viêm đại tràng mãn tính thường bị kích thích liên tục nên phải rặn nhiều; hoặc những người làm việc khuân vác nặng, khiến cho áp lực trong ổ bụng tăng lên đột ngột và kéo dài là nguyên nhân làm suy yếu cơ nâng hậu môn.

Nguyên nhân giải phẫu

Do các phương tiện treo giữ hậu môn trực tràng như cơ thắt, cơ nâng hậu môn, cân đáy chậu, …bị suy yếu nên không thể giữ được trực tràng ở vị trí cũ. Nguyên nhân là từ các khuyết tật về giải phẫu:

• Trực tràng không dính vào thành bụng sau

Vì trực tràng không có điểm kết nối với thành bụng nên có thể di động dễ dàng. Vì thế khi tạo áp lực bụng, chúng dễ dàng trượt ra ngoài.

• Mất độ cong sinh lý trực tràng

Là mất góc gấp giữa bóng trực tràng với ống hậu môn. Thông thường giữa bóng trực tràng và ống hậu môn có một đoạn gấp khúc từ 80 đến 100 độ và mở ra phía sau. Nhưng khi góc này mất đi độ gấp thì sa trực tràng sẽ xuất hiện.

• Túi cùng trực tràng cổ tử cung quá thấp

Khi áp lực ổ bụng tăng, vì túi cùng trực tràng cổ tử cung quá thấp nên sẽ đè vào thành trước của trực tràng, dần dần sẽ đẩy trực tràng ra ngoài hậu môn, đây còn gọi là thoát vị trượt.

• Đáy chậu khiếm khuyết

Cân đáy chậu phát triển không bình thường một phần là do di truyền. Ví dụ như hoành đáy chậu rộng hơn bình thường sẽ làm cho cơ nâng và cơ thắt hậu môn bị nhão, không giữ chặt được trực tràng và làm cho thành trước trực tràng dễ sa ra ngoài. Nếu cơ thắt hậu môn hoạt động kém sẽ làm mất phản xạ tại hậu môn.

• Van trực tràng kém phát triển

Trong hậu môn có các van thắt gọi là Houston. Nếu các van này hoạt động không tốt thì cơ hậu môn sẽ mất điểm nút, làm giảm độ cản và không giữ được trực tràng khi bị sa ra ngoài.

• Thiếu độ cong xương cùng

Trực tràng nằm tựa vào độ cong của xương cùng trong giải phẫu. Vì vậy nếu xương cùng không có độ cong thì trực tràng sẽ mất chỗ dựa và có thể sa ra ngoài.

• Nguyên nhân khác

Ngoài ra, sa trực tràng còn có thể do một số nguyên nhân giải phẫu khác như: Đại tràng sigma quá dài, doãng rộng hậu môn, hình thành mạc treo trực tràng, yếu mạc ngang, màng bụng tiểu khung dài và yếu…

Nguyên nhân do chế độ sinh hoạt hàng ngày

• Do ăn uống không khoa học, thiếu dưỡng chất dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu vitamin nhóm B, thiếu cân nặng ở trẻ nhỏ, sức đề kháng kém cũng dễ mắc bệnh sa trực tràng.
• Táo bón lâu năm: Những người bị táo bón thường phải cố rặn khi đại tiện làm tăng áp lực ổ bụng. Theo thống kê, có hơn 50% bệnh nhân sa trực tràng mắc chứng táo bón kinh niên.
• Tiêu chảy: Người bị tiêu chảy phải đi đại tiện nhiều lần trong một ngày và mỗi lần đi phải rặn nhiều. Từ đó có thể bị sa trực tràng sau đợt tiêu chảy hoặc lỵ.
• Do thói quen ngồi bô: ở trẻ nhỏ, thói quen ngồi bô lâu ngày khiến cánh mông bị tách ra, tạo điều kiện cho trực tràng dễ sa xuống.
• Do đi đại tiện không đúng cách, đại tiện quá lâu, ngồi đọc báo trong khi đi vệ sinh…

Nguyên nhân chấn thương

• Sa trực tràng tư những khuyết tật hoặc đứt rách do tiền sử chấn thương hệ thống cân cơ đáy chậu, cơ nâng, cơ thắt hậu môn và hoành chậu hông.
• Sau các phẫu thuật, phụ nữ sinh mổ có nguy cơ sa trực tràng đến 25 %.
• Những người bị bệnh liên quan đến hậu môn trực tràng, đặc biệt là bệnh trĩ, polyp trực tràng, sỏi bàng quang gây ảnh hưởng lớn tới cơ quan đào thải, tạo ra nguy cơ bị sa trực tràng.

Triệu chứng thường gặp khi bị sa trực tràng

Các triệu chứng của sa trực tràng và bệnh trĩ có điểm tương đồng, tuy nhiên cần phân biệt rõ sa trực tràng khi có những biểu hiện sau:

• Đau khi đi đại tiện, đau rát, đau dữ dội vùng hậu môn trực tràng.
• Đại tiện ra máu và chất nhầy, máu đỏ tươi và chảy mỗi khi đại tiện nhưng chảy rất ít, có thể kèm theo chảy dịch nhầy gây ngứa ngáy và khó chịu.
• Có khối sa ở hậu môn là biểu hiện rõ ràng nhất. Lúc đầu khối sa nhỏ ngắn và chỉ xuất hiện khi đi đại tiện nhưng có thể tự co lên sau khi đại tiện xong. Về sau khối xa lớn dần và thường xuyên sa ra ngoài ống hậu môn mà không tự co lên được, có khi phải dùng tay đẩy vào. Khi khối sa đã thường xuyên nằm ngoài hậu môn thì có đẩy vào cũng không được mà khối sa lại tụt xuống mỗi khi ho, đi lại nhiều hay làm việc nặng. Gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt và năng suất lao động của người bệnh.
• Són phân khi đi đại tiện. Người bệnh hay có cảm giác đi không hết phân, phải rặn nhiều lần, thường đi đại tiện rất lâu. Khi khối sa lớn hơn, chiếm hết lòng ống hậu môn còn khiến người bệnh mất cảm giác muốn đi đại tiện.
• Ngoài những dấu hiệu trên, còn có các triệu chứng khác như ngứa ngáy, lở loét, thiếu máu, mệt mỏi…

>>> Xem thêm: Dấu hiệu bệnh trĩ – Điều trị tận gốc bệnh trĩ

Cách phòng tránh sa trực tràng

Trên thực tế trường hợp gặp sa trực tràng khá ít, tuy vậy để phòng tránh những nguy cơ mắc các bệnh lý và bảo vệ sức khỏe thì dưới đây là một số biện pháp:

Có chế độ ăn uống hợp lý:

• Ăn nhiều chất xơ như: rau củ quả, ngũ cốc và những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa.
• Hạn chế các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, đồ ăn cay nóng, đồ nguội hoặc tươi sống, những thực phẩm dễ gây đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày và tốt nhất là uống vào buổi sáng sau khi thức dậy. Hạn chế tối đa đồ uống có chứa các chất kích thích như bia, rượu, cà phê, và nước ngọt có ga…

Tập thói quen sinh hoạt điều độ

Tập ăn uống đúng giờ, không được bỏ bữa, nhai thật kĩ trong khi ăn, không nằm luôn sau bữa ăn.

Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức, không tạo áp lực cho ổ bụng.

Tập luyện thể dục thể thao

Đều đặn tập luyện thể dục thể thao vào mỗi sáng và tối. Đây là cách giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt và giúp nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

Hiện nay, Phòng Khám Đa khoa Hưng Thịnh đang áp dụng kỹ thuật xâm lấn tối thiểu HCPT công nghệ Hàn Quốc để chữa trị sa trực tràng. Đây là biện pháp với các ưu điểm nổi bật như: không đau, an toàn, ít chảy máu, không để lại sẹo, thời gian phẫu thuật ngắn, và hồi phục nhanh. Ngoài ra, kỹ thuật HCPT còn áp dụng được với cả trẻ em và người già, đảm bảo sau phẫu thuật đạt hiệu quả thành công và điều trị dứt điểm không tái phát.

Nếu còn thắc mắc cần tư vấn về các bệnh hậu môn trực tràng, bạn có thể gọi điện đến hotline 0386.977.199 hoặc để được các chuyên gia tư vấn. Hoặc gặp trực tiếp các bác sĩ để được hỗ trợ và điều trị tại địa chỉ 380 Xã Đàn, Đống Đa, Hà Nội.

Chúc bạn sức khỏe và thành công!